KURUMLAR VERGİSİ HESAPLAMA ÖRNEKLERİ
ÖRNEK: A İŞLETMESİNİN 2007 YILINA AİT GELİR VE GİDERLERİ AŞAĞIDAKİ GİBİDİR:
TOPLAM SATIŞ GELİRLERİ 400.000
SATIŞLARIN MALİYETİ ( 230.000)
FAALİYET KARI 170.000
DİGER GELİR VE KARLAR 15.000
DİĞER GİDER VE ZARARLAR (7.000)
DÖNEM KARI 178.000
KKEG 7.000
VERGİYE ESAS KAZANÇ 185.000
KURUMLAR VERGİSİ % 20 37.000
MAHSUP;
ÖRNEK: MÜKELLEF X 2007 YILINDA Z ÜLKESİNDE BULUNAN ŞUBESİNDEN KVK AÇISINDAN İSTİSNA OLARAK DEĞERLENDİRİLMEYEN 200.000 YTL KURUM KAZANCI ELDE ETMİŞ VE BU KAZANÇ ÜZERİNDEN Z ÜLKESİNDE % 40 ORANINDA 80.000 YTL KURUMLAR VERGİSİ ÖDEMİŞTİR.
MÜKELLEF X YURT İÇİDEKİ FAALİYETLERİNDEN 1.000.000 YTL KAZANÇ ELDE ETMİŞ OLUP 70.000 YTL KESİNTİ SURETİYLE ÖDENEN VERGİ VE 150.000 YTL ÖDENEN GEÇİCİ VERGİSİ BULUNMAKTADIR.
BUNA GÖRE;
KURUM KAZANCI 1.200.000 YTL
HESAPLANAN KURUMLAR VERGİSİ % 20 240.000 YTL
MAHSUPLAR (-) 260.000 YTL
- YURTDIŞINDA ÖDENEN VERGİNİN MAHSUP
EDİLEBİLECEK KISMI (200.000 X % 20=40.000)
- KESİNTİ SURETİYLE ÖDENEN VERGİ 70.000
- GEÇİCİ VERGİ 150.000
ÖDENECEK KURUMLAR VERGİSİ 0 YTL
İADESİ GEREKEN GEÇİİCİ VERGİ 20.000 YTL
YURTDIŞINDA ÖDENEN VERGİNİN 40.000 YTL LİK KISMI MAHSUP SINIRININ AŞTIĞI İÇİN HİÇBİR ŞEKİLDE MAHSUP EDİLEMEZ.
Saturday, May 31, 2008
UYGULAMA ÖRNEKLERİ
1) AMORTİSMANLAR
Değeri ( 01.01.2007 den itibaren ) 560,-YTL’ yi aşmayan peştamallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 560,-YTL’ yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.(v.u.k md.313),.
İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük nedir diye baktığımızda ve örneklemek gerekirse ;
Fonksiyon ve işlevleri bakımından tek başına hüküm ifade etmeyen ancak birleştirildiği veya bağlantı sağlandığında birleşik olarak güç üretebilen yada fonksiyon aktivasyonu sağlayan yani birbirlerini tamamlayan unsurlar olarak tanımlamak mümkündür. (Monitör + Klavye+Sistem gibi)
Örnek : x Ltd.Şti ‘den aşağıdaki kalemleri içerecek şekilde çeşitli eşyalar satın alınmıştır.
1 ad Hesap Makinası 200,00 YTL
1 ad Bilg.Klavyesi 250,00 YTL
1 ad Bilg. Monitörü 450,00 YTL
1 ad Bilg. Sistemi 550,00 YTL
1 ad Telefon 300,00YTL
T O P L A M 1.750,00 YTL
Faturamıza baktığımızda neredeyse tamamı demirbaş niteliğinde dir.
Ancak; İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden kalemler var mıdır diye bakıldığında
- Bilg. Klavyesi + Bilg. Monitörü + Bilg. Sistemi = 1.250,00 YTL’dir ve bu parçalar teknik bakımdan bütünlük arz ettiğinden demirbaş olarak kayd edilir. Ancak Diğer kalemler arasında iktisadi ve teknik bütünlük bulunmadığından ve her biri 560,00 YTL’nin altında kaldığı için doğrudan gider yazılabilinmektedir.
-----------------------------------------------/------------------------------------------
255 Demirbaşlar 1.250,00
770 Genel Yönetim Giderleri 500,00
100 Kasa 1.750,00
Açıklama: …tarih ve nolu X Ltd.Şti Faturası.
-----------------------------------------------/---------------------------------------------
Yukarıdaki demirbaşlar üzerinden Normal ve Azalan bakiyelere göre amortisman ayrıldığında şöyle olacaktır.
Normal Amortisman:
1.250 YTL X % 20 = 250 YTL 1.Yıl Amortimanı
-------------------------------------------------/---------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 250
257 Birikmiş Amortismanlar 250
---------------------------------------------/-----------------------------------------------
Azalan bakiyelere göre:
1.250 YTL X % 50 = 625 YTL
-------------------------------------------------/---------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 625
257 Birikmiş Amortismanlar 625
---------------------------------------------/-----------------------------------------------
ÖRNEK
Beyaz Eşya işi ile iştigal eden XXX firması HUSUSİ olarak kullanacağı bir ad. İKİNCİ EL Otomobil ‘i 17.07.2006 tarihinde 20.000 YTL. + KDV bedelle satın almıştır. Muhasebe kaydı ve Amortisman ayırma aşamaları şöyle olacaktır.
Tespiti gereken Hususlar
1-) Öncelikle Faydalı Ömür oranı belirlenmeli ve Hususi Oto. Olduğu için içinde Kıst Amortismana Tabi bilinmelidir. (333 Seri nolu tebliğe göre faydalı ömür 5 yıl, oran ise %20 olduğu varsayılmıştır. ) 2006 yılında kıst dönem amortisman uygulamamız gerekir. 17.07.2006 alış tarihi olduğundan 7. ay tam ay sayılır ve 6 aylık amortisman ayrılır.
2-) 3065 sayılı K.D.V Kanununun 30 uncu maddesinin b bendine göre K.D.V maliyete dahil edilir.
3-) Araç, kullanılmış hususi araç olduğu için 3065 sayılı K.D.V kanununun 28 inci maddesinin 2002/4480 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki kapsamındaki oran ve listelerden 1 sayılı listenin 8 numaralı bendi gereğince %1 K.D.V hesaplanır.
4-) Amortisman Tablosu
Yıl
Matrah
Oran
Amort. Tutarı
2006
20.200,00
10
2.020,00
2007
20.200,00
20
4.040,00
2008
20.200,00
20
4.040,00
2009
20.200,00
20
4.040,00
2010
20.200,00
30
6.060,00
5-) Muhasebe Kayıtları
----------------------------------------17/07/2006-------------------------------------------
254 Taşıtlara 20.200
329 Diğ.Tic.Borçlar 20.200
Açıklama : Hususi Araç Alımı
----------------------------------------------/-------------------------------------------------
Amortisman kaydı:
-----------------------------------------/------------------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 2.020
257 Birikmiş amortismanlar 2.020
------------------------------------------------/-----------------------------------------
2) YENİLEME FONU
Örnek: XY Sigorta Şirketine 10.000 YTL değerle sigorta ettirilen makine su basması sonucu hasara uğramıştır. Bu makinenin kayıtlı değeri 18.000 YTL ve ayrılmış birikmiş amortisman tutarı da 9.600 YTL dır. Sigorta 10.000 YTL tutarındaki tazminatı ödemiştir. Dönem sonunda yapılan envanterde bu olayın henüz kayıtlara geçmediği tespit edilmiş, makinenin şirkete gerekli olması nedeniyle doğan farkın yenileme fonuna alınması kararlaştırılmıştır.
Bu açıklamalara göre muhasebe kayıtları şu şekilde yapılacaktır.
_______________________ / _____________________
100 Kasa 10.000
257 Birikmiş Amortismanlar 9.600
257.01. Tesis, Makine ve Cihazlar
253 Tesis, Makine ve Cihazlar 18.000
549 Özel Fonlar 1.600
______________________ / ________________________
Hasara uğrayan makinenin sigorta tazminatının alınması ve yenileme fonu ayrılması
Üç yıl içinde ayrılan yenileme fonu tahsis edilerek yeni makinenin 20.000 YTL karşılığı peşin olarak alındığını kabul edelim.
______________________ / ________________________
253 Tesis, Makine ve Cihazlar 20.000
100 Kasa 20.000
______________________ / ________________________
Yeni makine alımı
Yeni makine alındığında 549 Özel Fonlar hesabında bir değişiklik olmamıştır. Ancak dönemin sonundan başlayarak ayrılacak amortismanlar 549 Özel Fonlar hesabından mahsup edilecektir. Şöyle ki amortisman oranı %20 ise yeni makinenin alındığı yılda şu kayıt düşülür.
20.000 YTL değerindeki yeni makinenin %20 amortismanı
________________________ / ________________________
549 Özel Fonlar 1.600
549.01 Yenileme Fonu
730 Genel Üretim Giderleri 2.400
257 Birikmiş Amortismanlar 4.000
257.01 Tesis, Makine ve Cihazlar
_____________________________ / _____________________
10.000 YTL değerindeki yeni makinenin %20 amortisman kaydı
3) ÖRTÜLÜ SERMAYE
Ö r n e k
X.A.Ş nin özsermaye tutarı 100.000 YTL'dir. Ortak Ahmet Altın'a 331 Ortaklara Borçlar hesabının detayı aşağıdaki gibidir.
İşletme,Ahmet Altına'a hesabına dönem sonunda 12.000YTL faiz tahakkuk ettirilmiştir.
Buna göre;
Tarih
Açıklama
Borç
Alacak
Bakiye
01.10.2006
Borç Alımı
250.000
250.000
14.11.2006
Borç Alımı
150.000
400.000
09.12.2006
Borç Ödeme
100.000
300.000
24.12.2006
Borç Alımı
50.000
350.000
31.12.2006
FaizTahakkuku
12.000
362.000
Ortaklara Borçlar hesabı incelendiğinde, öz sermayenin üç katı olan 300.000 YTL'lık tavanın 14.11.2006 ve 24.12.2006 tarihinde aşıldığı görülmektedir, işletmenin, ortağa tahakkuk ettirdiği faizin oranı bilinmediği için öncelikle bu oranın bulunması gereklidir. Buna ilişkin hesaplama aşağıdaki gibidir.
Tarih
Açıklama
Borç
Alacak
Bakiye
Dönem Sonuna Kadar Süre
Adat
01.10.2006
Borç Alımı
250.000
250.000
90
22.500.000
14.11.2006
Borç Alımı
150.000
400.000
45
6.750.000
9.12.2006
Borç Ödeme
100.000
300.000
20
-2.000.000
21.12.2006
Borç Alımı
50.000
350.000
10
500.000
31.12.2006
FaizTahakkuku
12.000
362.000
0
0
Toplam Adat
27.750.000
Gün Sayısı
360
Gün Başı Adat
77.083,33
Faiz Tutarı
12.000
Faiz Oranı (Faiz Tutarı/Gün Başı Adat)
0,1556
Faiz oranı % 15.56 olarak bulunmuştur. Bu orana göre isabet eden faiz tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır.
Tarih
Açıklama
Bakiye
Örtülü Sermaye
Kullanılan Gün
Adat
01.10.2006
Borç Alımı
250.000
14.11.2006
Borç Alımı
400.000
100.000
25
2.500.000
9.12.2006
Borç Ödeme
300.000
21.12.2006
Borç Alımı
350.000
50.000
10
500.000
31.12.2006
Faiz Tahakkuku
362.000
Toplam Adat
3.000.000
Gün
360
Gün Başı Adat
8.333,33
Faiz Oranı
% 15.56
Faiz Tutarı (Gün Başı AdatxFaiz Oranı)
1.296,67
Bu orana göre isabet eden faiz tutarı 1.296,67 olarak hesaplanacaktır.
ADAT = GÜN SAYISI X TUTAR
25 X 100.000 = 2.500.000
FAZLA HESAPLANAN (12.000 YTL -1.296,67)= 10.703,33 YTL
FAZLA VE YERSİZ OLARAK HESAPLANAN FAİZ OLARAK GÖZ ÖNÜNE ALINACAK VE KKEG OLARAK DEĞERLENDİRİLECEKTİR.
4) KAR DAĞITIMI
X) A.Ş.’nin eşit paylara sahip tamamı gerçek kişi 5 ortağı vardır. 2007 yılında şirkete ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ticari Bilanço Karı: 350.000
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler: 50.000
Ödenmiş Sermaye: 500.000
Önceki Yıllarda Ayrılmış
1. Tertip Yasal Yedek Akçe: 0
Her Bir Hissenin Nominal Değeri: 1.000
Genel Kurul ödenmiş sermayenin %40’ı oranında 1. temettü ve ticari bilanço karının %2,5 oranında 2. temettü dağıtımına karar vermiştir.
1
TİCARİ BİLANÇO KARI
350.000
2
İLAVELER (KKEG)
50.000
3
KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI (1+2)
400.000
4
KURUMLAR VERGİSİ Kurumlar Vergisi
400.000 x %20 = 80.000
80.000
5
DÖNEM NET KARI (1-4)
270.000
6
1. TERTİP YEDEK AKÇE (TTK Md.466) Her yıl safi karın yirmide birinin (%5) ödenmiş sermayenin beşte birine (%20) ulaşıncaya kadar umumi yedek akçe olarak ayrılması zorunludur. Ödenmiş Sermaye A- 1. Tertip Yedek Akçe Tavanı B- Önceki Yıllarda Ayrılmış 1. Tertip Yedek Akçe Tutarı C- Ayrılabilir 1. Tertip Yedek Akçe Tutarı (A- B) D- Dönem Net Karından Ayrılabilecek 1. Tertip Yedek Akçe Tutarı(C) ve (D) den küçük olanı 1. Tertip Yedek Akçe olarak ayrılır.
500.000
500.000 x%20 = 100.0000
100.000
270.000 x %5 = 13.500
13.500
7
1. TEMETTÜ TUTARI
182.500
Ödenmiş Sermayenin %40’ı
500.000 x %40 = 200.000
Yasal 1. Temettü Tutarı
500.000 x %5 = 25.000
Il. Tertip Yedek Akçe Hesaplanmasında Esas Alınacak Tutar
200.000 - 25.000 = 175.000
II. Tertip Yedek Akçe
175.000 x %10 = 17.500
Net 1. Temettü Tutarı
200.000 – 17.500 = 182.500
8
II. TEMETTÜ TUTARI
Bilanço Karının %2.5’i
350.000 x %2.5 = 8.750
7.875
II. Tertip Yedek Akçe
8.750 x %10 = 875
Net Il. Temettü Tutarı
8.750 – 875 = 7.875
9
II. TERTİP YEDEK AKÇE 1. Temettü Hesabından (7) II. Temettü Hesabından (8)
17.500 875
18.375
10
DAĞITILACAK TOPLAM TEMETTÜ TUTARI (7+8)
190.375
11
GELİR VERGİSİ STOPAJI
Ortak A Temettü Payı Temettü Stopajı
Ortak B Temettü Payı Temettü Stopajı
Ortak C Temettü Payı Temettü Stopajı
Ortak D Temettü PayıTemettü Stopajı
Ortak E Temettü Payı Temettü Stopajı Stopaj Toplamı
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.075 38.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
28.555
28.555
12
ORTAKLARA DAĞITILACAK NET TEMETTÜ (10—11) Ortak A Ortak B Ortak C Ortak D Ortak E
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
161.820
13
OLAĞANUSTÜ YEDEK AKÇE VEYA DAĞITILMAMIŞ KARLAR [5- (6+7+8+9)]
47.750
KAR DAĞITIM TABLOSU (YTL)A-DÖNEM KARININ DAĞITIMI 1) Dönem Karı 2) Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-)- Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi) 80.000- Gelir Vergisi Kesintisi - Diğer Vergi ve Yasal Yükümlülükler NET DÖNEM KARI 3) Geçmiş Dönemler Zararı (-) (---) 4)1. Tertip Yasal Yedek Akçe (-) 13.500 5) İşletmede Bırakılması ve Tasarrufu Zorunlu Yasıl Fonlar (-) (---) DAĞITILABİLİR NET DÖNEM KARI 256.500 6) Ortaklara Birinci Temettü (-) 182.5007) Personele Temettü (-) 8) Yönetim Kuruluna Temettü (-) (---) 9) Ortaklara İkinci Temettü (-) 7.875 10) İkinci Tertip Yasal Yedek Akçe (-) 18.27511) Statü Yedekleri (-) (---) 12) Olağandışı Yedekler (Dağıtılmamış Karlar) 47.750 13) Diğer Yedekler (---) 14) Özel Fonlar (---) B-YEDEKLERDEN DAĞITIM (---) 1) Dağıtılan Yedekler (---) 2)11. Tertip Yasal Yedekler (-) (---) 3) Ortaklara Pay (-) (---) 4) Personele Pay (-) (---) 5) Yönetim Kuruluna Pay (-) (---) C-HİSSE BAŞINA KAR D-HİSSE BAŞINA TEMETTÜ
Cari Dönem
350.000
80.000
270.000
13.500
256.500
182.500
7.875
18.375
47.750
513
381
Muhasebeleştirilmesi
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer 80.000
Yasal Yük. Karş.
370 Dönem Karı Vergi ve Diğer 80.000
Yasal Yük. Karş.
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
690 Dönem Karı Veya Zararı 350.000
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer 80.000
Yasal Yük. Karş.
692 Dönem Net Karı Veya Zararı 270.000
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
692 Dönem Net Karı Veya Zararı 270.000
590 Dönem Net Karı 270.000
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
590 Dönem Net Karı 270.000
540 Yasal Yedekler 31.875
542 Olağanüstü Yedekler 47.750
331 Ortaklara Borçlar 161.820
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar 28.555
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
331 Ortaklara Borçlar 161.820
102 Bankalar 161.820
___________________________ / ___________________________
5) ALTIN İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
ÖRNEK
AX Kuyumculuk Anonim Şirketi’nin 24.04.2007-31.12.2007 tarihleri arasındaki
yapmış olduğu bazı işlemler aşağıdaki gibidir.
1- 30.04.2007 tarihinde 100 gr 18 ayar muhtelif kolyeyi bir müşteriden gider pusulası karşılığı 1.200 YTL almıştır. Bu tarihte İstanbul Altın Borsası’nda oluşan has altın değeri 17 YTL/gr.
2- 17.06.2007 tarihinde daha önce aldığı kolyelerin tamamını KDV dahil 1.600 YTL satmıştır. Satış tarihindeki,İstanbul Altın Borsası’ndaki has altın değeri 17,20 YTL.
3- 10.07.2007 tarihinde, 2 kg 22 ayar altın 33.000 YTL
l kg 18 ayar altın 13.000 YTL
1 kg 14 ayar altın 9.630 YTL Gider pusulası
karşılığı alınmıştır. Aynı tarihteki İstanbul Altın Borsası’nda oluşan has altın değeri 18 YTL
4- 10.10.2007 tarihinde;1 kg 22 ayar altın 20.000 YTL
1 kg 18 ayar altın 17.000 YTL
1 kg 14 ayar altın 14.000 YTL KDV dahil
satılmıştır.Has altın değeri 19 YTL .
5- 15.11.2007 tarihinde 10 adet çeyrek altını 270 YTL gider pusulası
karşılığı satın almıştır.Altın borsasındaki has değer 17 YTL
6- 20.12.2007 tarihinde çeyrek altınların tamamını KDV dahil 350 YTL
satmıştır.Satım tarihinde İstanbul Altın Borsası’ndaki has değer 16,80 YTL
Çözüm:
1) ------------------------------- 30.04.2007--------------------
153 TİCARİ MALLAR HESABI 1.200
153.02.18 Ayar altın
100 KASA HESABI 1.200
has değeri=100 gr 18 ayar X 0.750=75 gram
75 gram x 17 YTL=1.275
2) __________________17.06.2007 __________________
100 KASA HESABI 1.600
600 YURTDIŞI SATIŞLAR 1.544,20
391 HESAPLANAN KDV 55,80
Has değeri= 17,20 YTL x 75 gram=1.290 YTL
KDV’si, 1.600 – 1.290 = 310 YTL
310 YTL x %18 = 55,80
3)______________ 10.07.2007________________
153 TİCARİ MALLAR HESABI 55.630
153 01.22 Ayar 33.000
153.01.18 Ayar 13.000
153.01.14 Ayar 9.630
100 KASA HESABI 55.630
22 Ayar has değeri = 2.000 gr x 0.916 = 1.832 gr x 18 YTL = 32.976 YTL
18 Ayar has değeri = 1.000 gr x 0.750 = 750 gr x 18 YTL = 13.500 YTL
14 Ayar has değeri = 1.000 gr x 0.583 = 583 gr x 18 YTL = 10.494 YTL
Muhtelif ayar ve gramdaki altın alımı.
_____________________ / ___________________
4) ______________ 10.10.2007________________
100 KASA HESABI 51.000
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 49.511,58
391 HESAPLANAN KDV 1.488,42
22 Ayar 20.000 YTL.-(916 gr x19 YTL) = (20.000 – 17.404 ) = 2.596
18 Ayar 17.000 YTL-(750 gr x 19 YTL) = (17000 – 14.250) = 2.750
14 Ayar 14.000 YTL-( 583 gr x 19 YTL) = (14.000 – 11.077) = 2.923
KDV matrahı …………= 8.269 YTL
KDV=8.269 YTL x%18= 1.488,42 YTL
KDV matrahı ve has miktarının tesbiti.
------------------------------------------/--------------------------------------------
5) ______________ 15.11.2007________________
153 TİCARİ MALLAR HESABI 270
153.01.07 Çeyrek
100 KASA HESABI 270
Has değeri=(Çeyrek altın 1.75 gramdır.Saf gramı ise 1.60 gramdır.
1.60 gr x 10 x =17 YTL=272
6) ______________ 20.12.2007________________
100 KASA HESABI 350
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HESABI 335,38
391 HESAPLANAN KDV 14,62
Satış bedeli……………….350
Satış tarihindeki has bedeli (1.60 GR * 10 ADET* 16.8 YTL) =268 YTL
KDV matrahı…………….. 81
KDV………………………14,62
Değeri ( 01.01.2007 den itibaren ) 560,-YTL’ yi aşmayan peştamallıklar ile işletmede kullanılan ve değeri 560,-YTL’ yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.(v.u.k md.313),.
İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük nedir diye baktığımızda ve örneklemek gerekirse ;
Fonksiyon ve işlevleri bakımından tek başına hüküm ifade etmeyen ancak birleştirildiği veya bağlantı sağlandığında birleşik olarak güç üretebilen yada fonksiyon aktivasyonu sağlayan yani birbirlerini tamamlayan unsurlar olarak tanımlamak mümkündür. (Monitör + Klavye+Sistem gibi)
Örnek : x Ltd.Şti ‘den aşağıdaki kalemleri içerecek şekilde çeşitli eşyalar satın alınmıştır.
1 ad Hesap Makinası 200,00 YTL
1 ad Bilg.Klavyesi 250,00 YTL
1 ad Bilg. Monitörü 450,00 YTL
1 ad Bilg. Sistemi 550,00 YTL
1 ad Telefon 300,00YTL
T O P L A M 1.750,00 YTL
Faturamıza baktığımızda neredeyse tamamı demirbaş niteliğinde dir.
Ancak; İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz eden kalemler var mıdır diye bakıldığında
- Bilg. Klavyesi + Bilg. Monitörü + Bilg. Sistemi = 1.250,00 YTL’dir ve bu parçalar teknik bakımdan bütünlük arz ettiğinden demirbaş olarak kayd edilir. Ancak Diğer kalemler arasında iktisadi ve teknik bütünlük bulunmadığından ve her biri 560,00 YTL’nin altında kaldığı için doğrudan gider yazılabilinmektedir.
-----------------------------------------------/------------------------------------------
255 Demirbaşlar 1.250,00
770 Genel Yönetim Giderleri 500,00
100 Kasa 1.750,00
Açıklama: …tarih ve nolu X Ltd.Şti Faturası.
-----------------------------------------------/---------------------------------------------
Yukarıdaki demirbaşlar üzerinden Normal ve Azalan bakiyelere göre amortisman ayrıldığında şöyle olacaktır.
Normal Amortisman:
1.250 YTL X % 20 = 250 YTL 1.Yıl Amortimanı
-------------------------------------------------/---------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 250
257 Birikmiş Amortismanlar 250
---------------------------------------------/-----------------------------------------------
Azalan bakiyelere göre:
1.250 YTL X % 50 = 625 YTL
-------------------------------------------------/---------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 625
257 Birikmiş Amortismanlar 625
---------------------------------------------/-----------------------------------------------
ÖRNEK
Beyaz Eşya işi ile iştigal eden XXX firması HUSUSİ olarak kullanacağı bir ad. İKİNCİ EL Otomobil ‘i 17.07.2006 tarihinde 20.000 YTL. + KDV bedelle satın almıştır. Muhasebe kaydı ve Amortisman ayırma aşamaları şöyle olacaktır.
Tespiti gereken Hususlar
1-) Öncelikle Faydalı Ömür oranı belirlenmeli ve Hususi Oto. Olduğu için içinde Kıst Amortismana Tabi bilinmelidir. (333 Seri nolu tebliğe göre faydalı ömür 5 yıl, oran ise %20 olduğu varsayılmıştır. ) 2006 yılında kıst dönem amortisman uygulamamız gerekir. 17.07.2006 alış tarihi olduğundan 7. ay tam ay sayılır ve 6 aylık amortisman ayrılır.
2-) 3065 sayılı K.D.V Kanununun 30 uncu maddesinin b bendine göre K.D.V maliyete dahil edilir.
3-) Araç, kullanılmış hususi araç olduğu için 3065 sayılı K.D.V kanununun 28 inci maddesinin 2002/4480 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki kapsamındaki oran ve listelerden 1 sayılı listenin 8 numaralı bendi gereğince %1 K.D.V hesaplanır.
4-) Amortisman Tablosu
Yıl
Matrah
Oran
Amort. Tutarı
2006
20.200,00
10
2.020,00
2007
20.200,00
20
4.040,00
2008
20.200,00
20
4.040,00
2009
20.200,00
20
4.040,00
2010
20.200,00
30
6.060,00
5-) Muhasebe Kayıtları
----------------------------------------17/07/2006-------------------------------------------
254 Taşıtlara 20.200
329 Diğ.Tic.Borçlar 20.200
Açıklama : Hususi Araç Alımı
----------------------------------------------/-------------------------------------------------
Amortisman kaydı:
-----------------------------------------/------------------------------------------------------
770 Genel Yönetim Giderleri 2.020
257 Birikmiş amortismanlar 2.020
------------------------------------------------/-----------------------------------------
2) YENİLEME FONU
Örnek: XY Sigorta Şirketine 10.000 YTL değerle sigorta ettirilen makine su basması sonucu hasara uğramıştır. Bu makinenin kayıtlı değeri 18.000 YTL ve ayrılmış birikmiş amortisman tutarı da 9.600 YTL dır. Sigorta 10.000 YTL tutarındaki tazminatı ödemiştir. Dönem sonunda yapılan envanterde bu olayın henüz kayıtlara geçmediği tespit edilmiş, makinenin şirkete gerekli olması nedeniyle doğan farkın yenileme fonuna alınması kararlaştırılmıştır.
Bu açıklamalara göre muhasebe kayıtları şu şekilde yapılacaktır.
_______________________ / _____________________
100 Kasa 10.000
257 Birikmiş Amortismanlar 9.600
257.01. Tesis, Makine ve Cihazlar
253 Tesis, Makine ve Cihazlar 18.000
549 Özel Fonlar 1.600
______________________ / ________________________
Hasara uğrayan makinenin sigorta tazminatının alınması ve yenileme fonu ayrılması
Üç yıl içinde ayrılan yenileme fonu tahsis edilerek yeni makinenin 20.000 YTL karşılığı peşin olarak alındığını kabul edelim.
______________________ / ________________________
253 Tesis, Makine ve Cihazlar 20.000
100 Kasa 20.000
______________________ / ________________________
Yeni makine alımı
Yeni makine alındığında 549 Özel Fonlar hesabında bir değişiklik olmamıştır. Ancak dönemin sonundan başlayarak ayrılacak amortismanlar 549 Özel Fonlar hesabından mahsup edilecektir. Şöyle ki amortisman oranı %20 ise yeni makinenin alındığı yılda şu kayıt düşülür.
20.000 YTL değerindeki yeni makinenin %20 amortismanı
________________________ / ________________________
549 Özel Fonlar 1.600
549.01 Yenileme Fonu
730 Genel Üretim Giderleri 2.400
257 Birikmiş Amortismanlar 4.000
257.01 Tesis, Makine ve Cihazlar
_____________________________ / _____________________
10.000 YTL değerindeki yeni makinenin %20 amortisman kaydı
3) ÖRTÜLÜ SERMAYE
Ö r n e k
X.A.Ş nin özsermaye tutarı 100.000 YTL'dir. Ortak Ahmet Altın'a 331 Ortaklara Borçlar hesabının detayı aşağıdaki gibidir.
İşletme,Ahmet Altına'a hesabına dönem sonunda 12.000YTL faiz tahakkuk ettirilmiştir.
Buna göre;
Tarih
Açıklama
Borç
Alacak
Bakiye
01.10.2006
Borç Alımı
250.000
250.000
14.11.2006
Borç Alımı
150.000
400.000
09.12.2006
Borç Ödeme
100.000
300.000
24.12.2006
Borç Alımı
50.000
350.000
31.12.2006
FaizTahakkuku
12.000
362.000
Ortaklara Borçlar hesabı incelendiğinde, öz sermayenin üç katı olan 300.000 YTL'lık tavanın 14.11.2006 ve 24.12.2006 tarihinde aşıldığı görülmektedir, işletmenin, ortağa tahakkuk ettirdiği faizin oranı bilinmediği için öncelikle bu oranın bulunması gereklidir. Buna ilişkin hesaplama aşağıdaki gibidir.
Tarih
Açıklama
Borç
Alacak
Bakiye
Dönem Sonuna Kadar Süre
Adat
01.10.2006
Borç Alımı
250.000
250.000
90
22.500.000
14.11.2006
Borç Alımı
150.000
400.000
45
6.750.000
9.12.2006
Borç Ödeme
100.000
300.000
20
-2.000.000
21.12.2006
Borç Alımı
50.000
350.000
10
500.000
31.12.2006
FaizTahakkuku
12.000
362.000
0
0
Toplam Adat
27.750.000
Gün Sayısı
360
Gün Başı Adat
77.083,33
Faiz Tutarı
12.000
Faiz Oranı (Faiz Tutarı/Gün Başı Adat)
0,1556
Faiz oranı % 15.56 olarak bulunmuştur. Bu orana göre isabet eden faiz tutarı aşağıdaki gibi hesaplanır.
Tarih
Açıklama
Bakiye
Örtülü Sermaye
Kullanılan Gün
Adat
01.10.2006
Borç Alımı
250.000
14.11.2006
Borç Alımı
400.000
100.000
25
2.500.000
9.12.2006
Borç Ödeme
300.000
21.12.2006
Borç Alımı
350.000
50.000
10
500.000
31.12.2006
Faiz Tahakkuku
362.000
Toplam Adat
3.000.000
Gün
360
Gün Başı Adat
8.333,33
Faiz Oranı
% 15.56
Faiz Tutarı (Gün Başı AdatxFaiz Oranı)
1.296,67
Bu orana göre isabet eden faiz tutarı 1.296,67 olarak hesaplanacaktır.
ADAT = GÜN SAYISI X TUTAR
25 X 100.000 = 2.500.000
FAZLA HESAPLANAN (12.000 YTL -1.296,67)= 10.703,33 YTL
FAZLA VE YERSİZ OLARAK HESAPLANAN FAİZ OLARAK GÖZ ÖNÜNE ALINACAK VE KKEG OLARAK DEĞERLENDİRİLECEKTİR.
4) KAR DAĞITIMI
X) A.Ş.’nin eşit paylara sahip tamamı gerçek kişi 5 ortağı vardır. 2007 yılında şirkete ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ticari Bilanço Karı: 350.000
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler: 50.000
Ödenmiş Sermaye: 500.000
Önceki Yıllarda Ayrılmış
1. Tertip Yasal Yedek Akçe: 0
Her Bir Hissenin Nominal Değeri: 1.000
Genel Kurul ödenmiş sermayenin %40’ı oranında 1. temettü ve ticari bilanço karının %2,5 oranında 2. temettü dağıtımına karar vermiştir.
1
TİCARİ BİLANÇO KARI
350.000
2
İLAVELER (KKEG)
50.000
3
KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI (1+2)
400.000
4
KURUMLAR VERGİSİ Kurumlar Vergisi
400.000 x %20 = 80.000
80.000
5
DÖNEM NET KARI (1-4)
270.000
6
1. TERTİP YEDEK AKÇE (TTK Md.466) Her yıl safi karın yirmide birinin (%5) ödenmiş sermayenin beşte birine (%20) ulaşıncaya kadar umumi yedek akçe olarak ayrılması zorunludur. Ödenmiş Sermaye A- 1. Tertip Yedek Akçe Tavanı B- Önceki Yıllarda Ayrılmış 1. Tertip Yedek Akçe Tutarı C- Ayrılabilir 1. Tertip Yedek Akçe Tutarı (A- B) D- Dönem Net Karından Ayrılabilecek 1. Tertip Yedek Akçe Tutarı(C) ve (D) den küçük olanı 1. Tertip Yedek Akçe olarak ayrılır.
500.000
500.000 x%20 = 100.0000
100.000
270.000 x %5 = 13.500
13.500
7
1. TEMETTÜ TUTARI
182.500
Ödenmiş Sermayenin %40’ı
500.000 x %40 = 200.000
Yasal 1. Temettü Tutarı
500.000 x %5 = 25.000
Il. Tertip Yedek Akçe Hesaplanmasında Esas Alınacak Tutar
200.000 - 25.000 = 175.000
II. Tertip Yedek Akçe
175.000 x %10 = 17.500
Net 1. Temettü Tutarı
200.000 – 17.500 = 182.500
8
II. TEMETTÜ TUTARI
Bilanço Karının %2.5’i
350.000 x %2.5 = 8.750
7.875
II. Tertip Yedek Akçe
8.750 x %10 = 875
Net Il. Temettü Tutarı
8.750 – 875 = 7.875
9
II. TERTİP YEDEK AKÇE 1. Temettü Hesabından (7) II. Temettü Hesabından (8)
17.500 875
18.375
10
DAĞITILACAK TOPLAM TEMETTÜ TUTARI (7+8)
190.375
11
GELİR VERGİSİ STOPAJI
Ortak A Temettü Payı Temettü Stopajı
Ortak B Temettü Payı Temettü Stopajı
Ortak C Temettü Payı Temettü Stopajı
Ortak D Temettü PayıTemettü Stopajı
Ortak E Temettü Payı Temettü Stopajı Stopaj Toplamı
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.075 38.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
190.375 x %20 = 38.07538.075 x %15 = 5.711
28.555
28.555
12
ORTAKLARA DAĞITILACAK NET TEMETTÜ (10—11) Ortak A Ortak B Ortak C Ortak D Ortak E
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
38.075 – 5.711 = 32.364
161.820
13
OLAĞANUSTÜ YEDEK AKÇE VEYA DAĞITILMAMIŞ KARLAR [5- (6+7+8+9)]
47.750
KAR DAĞITIM TABLOSU (YTL)A-DÖNEM KARININ DAĞITIMI 1) Dönem Karı 2) Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-)- Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi) 80.000- Gelir Vergisi Kesintisi - Diğer Vergi ve Yasal Yükümlülükler NET DÖNEM KARI 3) Geçmiş Dönemler Zararı (-) (---) 4)1. Tertip Yasal Yedek Akçe (-) 13.500 5) İşletmede Bırakılması ve Tasarrufu Zorunlu Yasıl Fonlar (-) (---) DAĞITILABİLİR NET DÖNEM KARI 256.500 6) Ortaklara Birinci Temettü (-) 182.5007) Personele Temettü (-) 8) Yönetim Kuruluna Temettü (-) (---) 9) Ortaklara İkinci Temettü (-) 7.875 10) İkinci Tertip Yasal Yedek Akçe (-) 18.27511) Statü Yedekleri (-) (---) 12) Olağandışı Yedekler (Dağıtılmamış Karlar) 47.750 13) Diğer Yedekler (---) 14) Özel Fonlar (---) B-YEDEKLERDEN DAĞITIM (---) 1) Dağıtılan Yedekler (---) 2)11. Tertip Yasal Yedekler (-) (---) 3) Ortaklara Pay (-) (---) 4) Personele Pay (-) (---) 5) Yönetim Kuruluna Pay (-) (---) C-HİSSE BAŞINA KAR D-HİSSE BAŞINA TEMETTÜ
Cari Dönem
350.000
80.000
270.000
13.500
256.500
182.500
7.875
18.375
47.750
513
381
Muhasebeleştirilmesi
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer 80.000
Yasal Yük. Karş.
370 Dönem Karı Vergi ve Diğer 80.000
Yasal Yük. Karş.
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
690 Dönem Karı Veya Zararı 350.000
691 Dönem Karı Vergi ve Diğer 80.000
Yasal Yük. Karş.
692 Dönem Net Karı Veya Zararı 270.000
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
692 Dönem Net Karı Veya Zararı 270.000
590 Dönem Net Karı 270.000
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
590 Dönem Net Karı 270.000
540 Yasal Yedekler 31.875
542 Olağanüstü Yedekler 47.750
331 Ortaklara Borçlar 161.820
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar 28.555
___________________________ 31.12.2007 ___________________________
331 Ortaklara Borçlar 161.820
102 Bankalar 161.820
___________________________ / ___________________________
5) ALTIN İŞLEMLERİ MUHASEBESİ
ÖRNEK
AX Kuyumculuk Anonim Şirketi’nin 24.04.2007-31.12.2007 tarihleri arasındaki
yapmış olduğu bazı işlemler aşağıdaki gibidir.
1- 30.04.2007 tarihinde 100 gr 18 ayar muhtelif kolyeyi bir müşteriden gider pusulası karşılığı 1.200 YTL almıştır. Bu tarihte İstanbul Altın Borsası’nda oluşan has altın değeri 17 YTL/gr.
2- 17.06.2007 tarihinde daha önce aldığı kolyelerin tamamını KDV dahil 1.600 YTL satmıştır. Satış tarihindeki,İstanbul Altın Borsası’ndaki has altın değeri 17,20 YTL.
3- 10.07.2007 tarihinde, 2 kg 22 ayar altın 33.000 YTL
l kg 18 ayar altın 13.000 YTL
1 kg 14 ayar altın 9.630 YTL Gider pusulası
karşılığı alınmıştır. Aynı tarihteki İstanbul Altın Borsası’nda oluşan has altın değeri 18 YTL
4- 10.10.2007 tarihinde;1 kg 22 ayar altın 20.000 YTL
1 kg 18 ayar altın 17.000 YTL
1 kg 14 ayar altın 14.000 YTL KDV dahil
satılmıştır.Has altın değeri 19 YTL .
5- 15.11.2007 tarihinde 10 adet çeyrek altını 270 YTL gider pusulası
karşılığı satın almıştır.Altın borsasındaki has değer 17 YTL
6- 20.12.2007 tarihinde çeyrek altınların tamamını KDV dahil 350 YTL
satmıştır.Satım tarihinde İstanbul Altın Borsası’ndaki has değer 16,80 YTL
Çözüm:
1) ------------------------------- 30.04.2007--------------------
153 TİCARİ MALLAR HESABI 1.200
153.02.18 Ayar altın
100 KASA HESABI 1.200
has değeri=100 gr 18 ayar X 0.750=75 gram
75 gram x 17 YTL=1.275
2) __________________17.06.2007 __________________
100 KASA HESABI 1.600
600 YURTDIŞI SATIŞLAR 1.544,20
391 HESAPLANAN KDV 55,80
Has değeri= 17,20 YTL x 75 gram=1.290 YTL
KDV’si, 1.600 – 1.290 = 310 YTL
310 YTL x %18 = 55,80
3)______________ 10.07.2007________________
153 TİCARİ MALLAR HESABI 55.630
153 01.22 Ayar 33.000
153.01.18 Ayar 13.000
153.01.14 Ayar 9.630
100 KASA HESABI 55.630
22 Ayar has değeri = 2.000 gr x 0.916 = 1.832 gr x 18 YTL = 32.976 YTL
18 Ayar has değeri = 1.000 gr x 0.750 = 750 gr x 18 YTL = 13.500 YTL
14 Ayar has değeri = 1.000 gr x 0.583 = 583 gr x 18 YTL = 10.494 YTL
Muhtelif ayar ve gramdaki altın alımı.
_____________________ / ___________________
4) ______________ 10.10.2007________________
100 KASA HESABI 51.000
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 49.511,58
391 HESAPLANAN KDV 1.488,42
22 Ayar 20.000 YTL.-(916 gr x19 YTL) = (20.000 – 17.404 ) = 2.596
18 Ayar 17.000 YTL-(750 gr x 19 YTL) = (17000 – 14.250) = 2.750
14 Ayar 14.000 YTL-( 583 gr x 19 YTL) = (14.000 – 11.077) = 2.923
KDV matrahı …………= 8.269 YTL
KDV=8.269 YTL x%18= 1.488,42 YTL
KDV matrahı ve has miktarının tesbiti.
------------------------------------------/--------------------------------------------
5) ______________ 15.11.2007________________
153 TİCARİ MALLAR HESABI 270
153.01.07 Çeyrek
100 KASA HESABI 270
Has değeri=(Çeyrek altın 1.75 gramdır.Saf gramı ise 1.60 gramdır.
1.60 gr x 10 x =17 YTL=272
6) ______________ 20.12.2007________________
100 KASA HESABI 350
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HESABI 335,38
391 HESAPLANAN KDV 14,62
Satış bedeli……………….350
Satış tarihindeki has bedeli (1.60 GR * 10 ADET* 16.8 YTL) =268 YTL
KDV matrahı…………….. 81
KDV………………………14,62
Subscribe to:
Posts (Atom)